Bist 1085 senesinde kuruluşu gerçekleşmiş İstanbul Borsa’sının kısaltılmış adıdır. Sermaye sektörünün hem yurt içi hem de yurt dışı kurumlarına ve bankalarına hizmet veren bir oluşumdur. Bu oluşumun kurulma amacı borsayı tek bir isim altında toplamak ve böylece planlı bir yol izlenmesini sağlamaktır. Yurt içi sermaye kuruluşlarını aktif hale getirmek, alım ve satım işlemlerini düzenlemek, borsadaki esas kuralları belirmek amacıyla işleyişe geçmiştir. Borsada işleme konulmuş ve alım satımı gerçekleşecek tüm ürünlerin, hisse senetlerinin ve döviz işlemlerinin güvenilir bir şekilde yapılması için kurulmuştur ve günümüze kadar başarıyla gelmiştir.
Bist bünyesinde olan yaklaşık 1000 adet şirket vardır. Kuruma üye olan şirketler için önemli olan endeks takibini yapabilmektir.
Borsada endeks kavramı alım satımı gerçekleşen ürünlerin, bu ürünlerin belirli zamanlardaki fiyat tekliflerinin hesaplanması ve bu zaman süresince değişikliğe uğradıysa bunun ortaya çıkarılıp listelenmesidir. Borsada yatırım yapmak isteyen kişilerin bu endeksleri takip ederek işlemlerini gerçekleştirmesi önemlidir. Belli başlı kullanılan endeksler vardır. Bunlardan önemlileri 100, 50 ve 30 sayılı endekslerdir.
En Fazla Tercih Edilen Endeks Türleri
Bist bünyesinde 100, 50 ve 30 sayılı endeksler vardır. 30 sayılı endeks demek değeri ve fiyat alım ve satım teklifleri en yüksekte olan 30 hisse senedi işleminin değerlendirilmesi ve analiz edilmesi demektir. Bu grupta yer alan hisse senetlerinin aralıklarla ölçülmesi gereken zaman üç ay gibi bir süredir. Üç ayda bir değerlendirme baştan yapılır. Grup içerisinde bulunan 30 hisse senedi alım ve satım fiyat tekliflerinin yükseklik ve düşüklüklerine göre sınıflandırılırlar. Bu sıralamada birinci gelenler de gruba alınır ve en yüksek değerli senetler listelenmiş olur. Aynı işlem 50 ve 100 sayılı endeksler için de geçerli olur. 30 endeksli grupta bulunan en yüksek değere sahip hisseler 50 ve 100 endeksli gruplarda da bulunur. En yüksekten başlayıp alçalarak giden bir gruplama söz konusudur.
Bist 100 endeksi grubu tüm borsa piyasası için temel grup olarak kabul edilir ve en değerli hisseler bu grupta sıralanırlar.
Borsada hesaplanan birçok farklı tür endeks mevcuttur. Pay, altın, risk durumu gibi endeks türleri bulunur. Borsada yatırım yapmak isteyen kişiler için bilinmesi ve takip edilmesi gereken en önemlisi pay endeksleridir. Alımı ve satımı yapılacak ürünlerin değerini ve ne kadar gelir sağlayacağını hesaplayan bu kurum seanslar arasındaki fiyat farklarını ve değişen teklifleri de hesaplar ve kayıt altına alır.
Bist 100 Endeks Tanımı
Bist 100 grubunda olan şirketler ülkemizde piyasa değerinin ve hisse senetlerinin en yüksek konumda olduğu ilk 100 şirketin işleyiş performansının ölçümünü ifade eder. Sıralama en yüksek hisseye sahip işletmeler ile başlar ve alçalarak devam eder. Her türlü sektörün içerisinden seçilen bu işletmeler gıda alanında da olabilir, üretim alanında da ya da inşaat alanında da. Bu değerlerin hesaplanması da üç aylık süreler ile tekrarlanır. 100 grubunda diğer 30 ve 50 grubunda olanlar da yer aldığı için yatırımcılar en çok bu grubu takip ederler ve yatırımlarını ona göre yaparlar. Değerlendirme yapıldı an yayına geçer ve güncellemeler de düzenli olarak yatırımcılarla paylaşılır. Ülkemiz içerisinde hizmet veren firmaları kapsayan bu araştırma yatırım yapmak isteyenlerin ilk aklına gelen grubu oluşturuyor. Ayrıca en yüksek hisse senedi değerine sahip işletmeleri kapsadığı için ulusal pazarın da gidişatına göre bilgi verir. Yatırım yapmak isteyenler için kılavuz niteliğinde bir araştırmadır.